Εάν σε μια συζήτηση κάποιος σας έλεγε ότι το αλεύρι είναι ένα από τα πιο χρησιμοποιημένα τρόφιμα στον κόσμο, ή ότι ο καφές είναι το ρόφημα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση αμέσως μετά το νερό, πιθανώς να μην εκπλαγόσασταν.
Αλλά προσπαθήστε να φανταστείτε εάν σας έλεγαν ότι υπάρχει ένα αλεύρι, με το οποίο θα φτιάξετε ψωμί, ζυμαρικά, επιδόρπια, όχι όμως από σιτάρι, αλλά από καφέ. Πιο συγκεκριμένα, από τους καρπούς του φυτού του καφέ.
Πώς θα αντιδρούσατε; Φανταστείτε λοιπόν να σας έλεγαν επίσης ότι αυτό το «αλεύρι από καφέ» έχει εξαιρετικές διατροφικές αξίες και είναι γευστικό. Πράγματι, έχει εξαιρετική γεύση. Αλλά όχι μόνο: αυτή η τροφή μπορεί να επιτρέψει σε εκατομμύρια ανθρώπους να ζουν καλύτερα, μπορεί να βελτιώσει την οικονομία ολόκληρων κρατών και… να κάνει καλό στο περιβάλλον!
Όλα ακούγονται πολύ καλά, και ίσως φανταστικά, για να είναι αληθινά. Αλλά όχι: το αλεύρι του καφέ υπάρχει και έχει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά. Εκπλαγήκατε; Αλλά ας κάνουμε ένα βήμα πίσω: θέλω να σας πω μια μικρή ιστορία.
Μια λαμπρή διαίσθηση για ένα επαναστατικό τρόφιμο
Έτος 2012. Ο Dan Belliveau είναι διευθυντής της Starbucks, υπεύθυνος για την εποπτεία της διαδικασίας παραγωγής και αγοράς του καφέ. Ταξιδεύοντας συχνά στους τοπικούς αγρότες, ειδικά στο Μεξικό, έμεινε έκπληκτος και ανησυχούσε από κάτι.
Κατά την επεξεργασία, οι κόκκοι του καφέ εξάγονται από τους καρπούς του φυτού. Ωστόσο, εάν οι πρώτοι χρησιμοποιούνται για να μετατραπούν σε χαρμάνια, οι δεύτεροι απλά πέτονται. Και μιλάμε για τεράστιες ποσότητες.
Έτσι, γεννήθηκε από αυτόν μια «τρελή ιδέα»: «Τι θα γινόταν εάν θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε όλη αυτή τη σάρκα των φρούτων για να δημιουργήσουμε ένα νέο προϊόν, για να αποφύγουμε τα απόβλητα και να επιτρέπουμε στους καλλιεργητές να κερδίζουν περισσότερα;» Έτσι, αποφάσισε να απευθυνθεί σε μερικές από τις μεγαλύτερες αμερικανικές εταιρείες στον τομέα του καφέ, εξηγώντας τη διαίσθησή του, αλλά εκείνες γέλαγαν μαζί του λέγοντάς του «είσαι τρελός!».
Ωστόσο, δεν τα παράτησε. Αποφάσισε να επενδύσει στο σχέδιο, έκανε μια σειρά από δοκιμές και πειράματα, απέκτησε το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα αποτελέσματα ήταν εκπληκτικά: από τη σάρκα των καρπών του καφέ μπόρεσε να αποκτήσει αλεύρι με εξαιρετικές ιδιότητες και τέλεια γεύση. Έτσι, ίδρυσε τη δική του εταιρεία, την Global Holdings, και ξεκίνησε το στοίχημα: την εμπορία προϊόντων με βάση το «coffee flour», δηλαδή το αλεύρι από καφέ.
Από τα πρώτα του βήματα είχε επιτυχία: το αλεύρι από καφέ κατακτά τον κόσμο
Από τα πρώτα του βήματα είχε επιτυχία: το αλεύρι από καφέ κατακτά τον κόσμο. Οι εταιρείες καφέ και οι πολυεθνικές δεν ήταν οι μόνοι σκεπτικιστές έναντι αυτού του νέου αλεύρου. Ακόμη και οι τοπικοί αγρότες, όταν τους εξηγήθηκε ότι θα πληρώνονται για τα «απόβλητα» του καφέ ή τους καρπούς του φυτού, το πήραν ως αστείο.
Στις πρώτες μέρες, όπως αναφέρει και ο ίδιος ο Belliveau, μετονόμαζαν τις τσάντες των καρπών με μια όχι και τόσο κολακευτική γραφή: «project caca» (σχέδιο κακά) (αφήνουμε τη μετάφραση σε εσάς). Την πρώτη φορά, στα σύνορα, οι Μεξικανοί φύλακες τον σταμάτησαν και βλέποντας εκείνα τα δοχεία γεμάτα «σάρκα καφέ», σκέφτηκαν κάτι ύποπτο, μη πιστεύοντας τη δικαιολογία «θέλουμε να το μετατρέψουμε σε αλεύρι για τρόφιμα».
«Oye gringo, no sabes que la harina se hace col trigo?» («Γεια, δεν ξέρεις ότι το αλεύρι φτιάχνεται με σιτάρι;») είπαν γελώντας οι τελωνειακοί.
Αλλά ξεπερνώντας όλες τις δυσκολίες και τις σκεπτικιστικές αντιλήψεις, η παραγωγή μπήκε σε πλήρη εξέλιξη: έτσι έχουμε ζυμαρικά, ψωμί, βάφλες, muffins, μπισκότα, γλυκά και πολλά άλλα προϊόντα που παράγονται με αλεύρι από καφέ. Η επιτυχία ήταν άμεση και συντριπτική.
Για να σας δώσω μια ιδέα, ίσως τα δεδομένα αυτά αρκούν: περίπου δύο χρόνια αργότερα, το 2015, ένας γίγαντας όπως η Google, η οποία είναι πάντα πολύ προσεκτική με την καινοτομία και την ποιότητα σε κάθε τομέα, αποφάσισε να συμπεριλάβει διάφορα προϊόντα βασισμένα σ’ αυτό το αλεύρι στα κυλικεία για τους υπαλλήλους της σε όλο τον κόσμο.
Τα επόμενα χρόνια, άλλες πολυεθνικές, όπως η ιστορική HSBC, επέλεξαν να υιοθετήσουν το αλεύρι από καφέ στα κυλικεία ή στα μπαρ τους που υπάρχουν σε όλο τον πλανήτη. Μια νέα «διατροφική εποχή» φαίνεται να έχει αρχίσει.
Μια σούπερ τροφή με μοναδικά χαρακτηριστικά
Αλλά πού οφείλεται όλη αυτή η επιτυχία του αλευριού από καφέ; Οι λόγοι είναι διάφοροι. Πρώτα απ’ όλα, αυτό το αλεύρι έχει εξαιρετικές διατροφικές αξίες, που δεν συγκρίνονται με εκείνες του κλασικού αλευριού σίτου ή άλλων σιτηρών: υψηλή περιεκτικότητα σε ίνες, σίδηρο, κάλιο και αντιοξειδωτικά, πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και νάτριο, κανένα ίχνος γλουτένης, έτσι ώστε να είναι βρώσιμο ακόμα και για εκείνους που πάσχουν από κοιλιοκάκη.
Και η γεύση του; Παραδόξως, φαίνεται να μην έχει τη γεύση του καφέ. Όποιος έχει δοκιμάσει τα γλυκά που φτιάχνονται με αυτό το τρόφιμο μιλάει για μια ελαφριά αμυγδαλωτή επίγευση, με αρωματικές νότες ή καβουρντισμένους καρπούς, ανάλογα με την ποικιλία.
Υπάρχει ένα ίχνος καφεΐνης, αν και σε ελάχιστες ποσότητες, και έχουν ήδη ξεκινήσει μελέτες για να προσφέρουν ακόμη και μια 100% έκδοση του προϊόντος χωρίς καφεΐνη.
Αειφορία, ευκαιρία και περιβάλλον
Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, περίπου 46 δισεκατομμύρια λίβρες καρποί καφέ πέτονται κάθε χρόνο παγκοσμίως. Περίπου το 10% χρησιμοποιείται ως λίπασμα, ενώ όλο το υπόλοιπο πετιέται κυριολεκτικά. Φανταστείτε το θετικό αποτέλεσμα που μπορεί να έχει, ειδικά για τους παραγωγούς του καφέ που ζουν σε αναπτυσσόμενες χώρες, η χρήση όλης αυτής της μάζας προϊόντος.
Αυτό που αρχικά ήταν άχρηστο, ξαφνικά γίνεται μια νέα πηγή εισοδήματος. Όπως ήδη συμβαίνει σε μερικές φυτείες καφέ, όπως ο συνεταιρισμός Samac στη Γουατεμάλα, προς υποστήριξη της οποίας η Danesi Caffè λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια όπου τα υπολείμματα της συγκομιδής ανακυκλώνονται και γίνονται χούμος για την καλλιέργεια μανιταριών που στη συνέχεια θα χρησιμοποιηθούν ως πηγή τροφής ή διαφοροποίησης του εισοδήματος των οικογενειών παραγωγών.
Με υψηλότερα εισοδήματα, οι οικογένειες των αγροτών του καφέ μπορούν να ζήσουν καλύτερα, να αγοράσουν ρούχα, να σπουδάσουν τα παιδιά τους, να έχουν μεγαλύτερη οικονομική σταθερότητα και ηρεμία. Και όχι μόνο: δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας και μέρος των κερδών μπορεί να επανεπενδυθεί σε τεχνολογία και τεχνικές για τη βελτίωση της παραγωγής, την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών, των προκλήσεων της υπερθέρμανσης του πλανήτη, γεωπολιτικών απροσδόκητων γεγονότων ή των διακυμάνσεων των τιμών.
Έτσι, εξασφαλίζεται μια καλύτερη και σταθερή ποιότητα του καφέ που καταναλώνουμε καθημερινά.
Ακόμη και η χώρα στην οποία πραγματοποιείται η καλλιέργεια (είτε πρόκειται για την Κολομβία, το Μεξικό, τη Γουατεμάλα, τη Ρουάντα είτε για οποιαδήποτε άλλη) αποκτά μια νέα και σημαντική πηγή εισόδου που μπορεί να μετατραπεί σε υποδομές, εκπαίδευση, δημόσια υγεία κ.ο.κ.
Πέρα από αυτά, επωφελείται και το περιβάλλον! Οι ρώγες του καφέ, που πλέον επαναχρησιμοποιούνται, δεν πετιούνται πλέον με τους τόνους στα ποτάμια, αποτρέποντας έτσι τη ρύπανση των υδάτινων πόρων, καθώς και τις ζημιές για την τοπική χλωρίδα και πανίδα.
Η δέσμευση για ένα καλύτερο μέλλον
Εν ολίγοις, μπορούμε να το πούμε ξεκάθαρα: το αλεύρι από καφέ είναι ένα επαναστατικό τρόφιμο που τα πάει καλά και κάνει καλό. Και επίσης είναι καλό.
Ο κόσμος του καφέ δεν παύει ποτέ να μας εκπλήσσει. Μεταξύ πολλών μεταβλητών, ένα πράγμα είναι πλέον βέβαιο: οι επενδύσεις στην έρευνα, την ποιότητα και τη βιωσιμότητα, μια κατεύθυνση προς την οποία κινούμαστε στην Danesi, μπορούν να οδηγήσουν σε νέους μεγάλους στόχους. Για έναν καλύτερο και δικαιότερο κόσμο, στον οποίο το άρωμα και η γεύση του καφέ είναι συνώνυμα της ποιότητας και του σεβασμού.
Ilaria Danesi
